Immune System လို့ ခေါ်ကြတဲ့ ကိုယ်ခံအားစနစ်ဟာ လူ့ကိုယ်ခန္ဓာအတွက် ရောဂါပိုးအမျိုးမျိုး ဝင်မလာအောင် ကာကွယ်ခုခံပေးတဲ့ ခံတပ်တစ်ခုလိုပါပဲ။ ကိုယ်ခံအားစနစ်ဟာ သင့်ကျန်းမာရေးနဲ့ တိုက်ရိုက်ဆက်စပ်နေပါတယ်။ ကိုယ်ခံအားစနစ် အားနည်းလာရင် ရောဂါဝင်လွယ်လာမယ်။ ပြင်ပက ဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ဘက်တီးရီးယားတွေလို ရောဂါဖြစ်စေမယ့် ပိုးတွေအတွက် စည်းကျိုးသွားသလိုပါပဲ။
အခုလို ကိုဗစ်ကပ်ဘေးအတွင်းမှာ ကိုယ်ခံအားစနစ်ကို အမြင့်ဆုံး မြှင့်ထားဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ ကိုယ်ခံအား နည်းအောင် လုပ်မိတတ်တဲ့ အမှားတွေလည်း ရှောင်ကြဉ်ဖို့ လိုပါတယ်။ ဘယ်လို အမှားတွေလဲ ဆိုတော့-
(၁) ရေအလုံအလောက် မသောက်တာ
Photo: Unsplash
လူ့ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ၇၅ ရာခိုင်နှုန်းလောက်က ရေဓါတ်တွေနဲ့ ဖွဲ့စည်းထားတာပါ။ ရေကို လုံလောက်အောင် သောက်သုံးမှုမလုပ်ရင် ကိုယ်ခံအားစနစ်ဟာ အားနည်းလာတတ်ပါတယ်။ ရေဓါတ်ချို့တဲ့လာတဲ့အခါ ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါတွေရဲ့ လုပ်ဆောင်ချက် မမှန်ဖြစ်လာပြီး ကိုယ်ခံအားစနစ်ကိုပါ ထိခိုက်စေလို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ရေသောက်ပေးတာဟာ ကိုယ်ခန္ဓာထဲမှာ ရှိတဲ့ အန္တရာယ်များတဲ့ အဆိပ်အတောက်တွေကို စွန့်ထုတ်ပေးနိုင်ပြီး ကူးစက်မှုတွေ တိုက်ဖျက်ပေးပါတယ်။
နောက်ပြီး ရေသောက်တာက လူရဲ့ စွမ်းအင် Level နဲ့ အိပ်စက်မှုအရည်အသွေးပေါ်လည်း သက်ရောက်မှု ရှိစေပါတယ်။ ရေသောက်နည်းရင် လူက နှုံးလာပြီး ကိုယ်ခံအားစနစ်လည်း အားနည်းလာနိုင်ပါတယ်။ တစ်နေ့ကို ရေ ၁၀ ဖန်ခွက် ဒါမှမဟုတ် ရေ ၄ လီတာလောက် ပုံမှန်သောက်ပေးပါ။
(၂) ကဖိန်းသောက်သုံးမှု လွန်ကဲတာ
Photo: Unsplash
ကဖိန်းဓါတ်ပါတဲ့ ကော်ဖီနဲ့ ဖျော်ရည်တွေ အလွန်အကျွံသောက်သုံးတာကလည်း ကိုယ်ခံအားစနစ်အတွက် မကောင်းပါဘူး။ ကဖိန်းသောက်သုံးမှု များလွန်းတာဟာ ကိုယ်ခံအားစနစ်ကို ကော်တစ်ဆိုးလို့ခေါ်တဲ့ စိတ်ဖိစီးမှု ဖြစ်စေတဲ့ ဟော်မုန်းတွေ ထွက်အောင်လှုံ့ဆော်ပေးနိုင်ပါတယ်။ ကော်တစ်ဆိုး level မြင့်တာဟာ ကိုယ်ခံအားစနစ်ကို ထိခိုက်ပါတဘ်။ ဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ရောဂါတွေ ဝင်လွယ်စေပါတယ်။ နောက်ပြီး ကော်တစ်ဆိုး Level ဟာ နှလုံးသွေးကြောကျန်းမာရေး ၊ သွေးတွင်းသကြားဓါတ်နဲ့ ကိုလက်စထရော Level တက်ခြင်းလိုမျိုး ကျန်းမာရေးပြဿနာတွေနဲ့လည်း ဆက်စပ်နေပါတယ်။
(၃) ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှု မရှိတာ
Photo: Unsplash
တထိုင်တည်း ထိုင်ရင်း မလှုပ်ဖြစ်တဲ့ လူနေမှုပုံစံကို Sedentary Lifestyle လို့ ခေါ်ပါတယ်။ ကိုယ်ကာယလှုပ်ရှားမှု မရှိတာဟာ လူ့ကိုယ်ခန္ဓာအတွက် အင်မတန် အန္တရာယ်များတဲ့အရာ ဖြစ်ပါတယ်။အားကစားလိုမျိုး ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှု ရှိတာဟာ ကိုယ်ခံအားစနစ်ကို လှုံ့ဆော်ပေးနိုင်ပြီး ဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ဘက်တီးရီးယား တိုက်ဖျက်ရေးကို ပိုပြီး ကောင်းမွန်စေပါတယ်။
ကိုယ်ခံအားကောင်းချင်ရင် တစ်ပတ်ကို ၄ ကြိမ် ကနေ ၅ ကြိမ် ၊ တစ်ကြိမ်ကို မိနစ် ၄၀/၄၅ မိနစ်လောက် လေ့ကျင့်ခန်း လုပ်ပါ။ ဒါမှမဟုတ် တစ်ပတ်ကို ၁ နာရီကြာ လေ့ကျင့်ခန်း ၃ ရက် လုပ်ပါ။ ဒီလို လုပ်တာက ကိုယ်ခန္ဓာအတွက် အားကစားကနေ အကောင်းဆုံးအကျိုးကျေးဇူးကို ရရှိစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
(၄) ဆေးလိပ်သောက်တာ
Photo: Unsplash
ဆေးလိပ် နဲ့ အရက် သောက်သုံးမှုကလည်း ခန္ဓာကိုယ်အတွက် ကျန်းမာရေးပြဿနာတွေ ယူဆောင်လာတဲ့ အလေ့အထဆိုးဖြစ်ပါတယ်။ ယမကာ အတော်အသင့်မှီဝဲတာက ကျန်းမာရေးအတွက် ပြောလောက်အောင် မဆိုးပေမယ့် ဆေးလိပ်သောက်တာကတော့ ကိုယ်ခံအားစနစ်ကို သိသိသာသာ ထိပါတယ်။ ဆေးလိပ်မှာ ပါတဲ့ နီကိုတင်းနဲ့ အန္တရာယ်မြင့်တဲ့ ဓါတုပစ္စည်းတွေ ကော်တစ်ဆိုး Level မြင့်စေပြီး အဆုတ်နဲ့ကိုယ်ခံအားစနစ်ကို ထိခိုက်စေတဲ့ B Cell နဲ့ T Cell တွေ လျော့ကျစေပါတယ်။
(၅) စိတ်ဖိစီးနေတာ
Photo: Unsplash
စိတ်ဖိစီးမှုဟာ ရောဂါမဟုတ်ပေမယ့် ကိုယ်ခံအားကို ထိခိုက်စေလို့ သွယ်ဝိုက်တဲ့နည်းနဲ့ ရောဂါဝင်စေတဲ့အရာလို့ ဆိုရမှာပါ။ အပေါ်မှာ ပြောခဲ့တဲ့အတိုင်းပါပဲ။ စိတ်ဖိစီးမှုဟာ Cortisol ဟော်မုန်းကို ထုတ်တာကြောင့် ဗိုင်းရပ်စ်တွေကို တိုက်ထုတ်မယ့် T-Cell လုပ်ဆောင်ချက်တွေကို ထိခိုက်စေပါတယ်။ စိတ်ဖိစီးမှု နည်းအောင် နေပါ။ ကိုယ်ချစ်ရသူတွေနဲ့တွေ့ဆုံပါ။ တစ်ရက်ကို အနည်းဆုံး မိနစ် ၃၀ ကြာအောင် အသက်ပြင်းပြင်းရှုတဲ့ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ပါ။
(၆) အိပ်ရေးပျက်တာ
Photo: Unsplash
အိပ်ရေးပျက်တာ များရင် ကျန်းမာရေးထိခိုက်ပါတယ်။ အိပ်ရေးပျက်ခြင်းက လူကို ကောင်းမွန်လုံလောက်တဲ့ အနားပေးမှု လုပ်ဖို့ ပျက်ကွက်စေတာကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ မရှိမဖြစ် လုပ်ဆောင်ချက်တွေ ပုံစံမမှန်ဖြစ်လာပါတယ်။ ကိုယ်တွင်းက ခန္ဓာကိုယ် ဆဲလ်တွေ ပြုပြင်ကုစားမှုကနေ အဆိပ်အတောက်တွေ ဖယ်ရှားတာအထိ ထိန်းညှိချက်တွေ ပျက်စီးနိုင်ပါတယ်။
အိပ်ရေးမပျက်ရအောင် Screen ကြည့်ချိန်ကို ကန့်သတ်ပါ။ အိပ်ရာထဲ ဖုန်းယူတာမျိုး ရှောင်ပါ။ အိပ်ခါနီး တစ်နာရီလောက်ကြိုပြီး ရေခပ်နွေးနွေးချိုးတာလည်း လုပ်နိုင်ပါတယ်။ အိပ်ရာပေါ်ရောက်ရင် စာတစ်အုပ်ဖတ်တာ ၊ တရားထိုင်ပြီး စိတ်စုစည်းတာမျိုးလည်း လုပ်နိုင်ပါတယ်။ ကိုယ်ခံအားစနစ်ကောင်းဖို့ဆို တစ်ရက်ကို အနည်းဆုံး ၇ နာရီ နှစ်နှစ်ခြိုက်ခြိုက် အိပ်စက်ဖို့ လိုမှာပါ။
